Giải Mã Sự Huyền Bí trong Niềm Tin Ngày "Tận Thế"

ĐV 

Những người tin vào tận thế cho rằng vào ngày 21/12, lịch Maya chấm dứt tức là nhân loại bị diệt vong. Một số khác sợ rằng các hành tinh xếp thẳng hàng khiến trái đất bị tai họa khủng khiếp. Những niềm tin ấy xuất phát tư đâu?

 

Lịch đá của người Maya. Ảnh: AFP.

Lịch của người Maya

Tin đồn về ngày tận thế chủ yếu dựa vào suy đoán từ lịch của người Maya, một nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ ở Trung Mỹ. Trước khi suy tàn, nền văn minh này đã để lại nhiều thành tựu đặc sắc, trong đó có hệ thống lịch thiên văn với độ chính xác đáng nể.

Không giống với phần lớn nền văn minh khác, người Maya chủ yếu sử dụng hệ đếm cơ số 20 trong việc làm lịch. Họ nhóm các ngày theo hệ đếm này, giống như ngày nay chúng ta nhóm các ngày theo tháng, năm, thập kỷ, thế kỷ và thiên niên kỷ.

Theo đó, 20 ngày là một winal, 18 winal là một tun, 20 tun là một katun, 20 katun là một baktun, cứ như vậy sẽ là các piktun, kalabtun, kinchiltun và alautun. Một tun chỉ có 18 winal hay 360 ngày, gần bằng một năm. Như vậy, một baktun theo cách tính này có độ dài khoảng hơn 394 năm. Từ những thông tin thu được, giới khoa học tính ngược trở lại và tìm ra điểm khởi đầu của bộ lịch trên vào ngày 11/8/3114 TCN.

Con số quan trọng khác của người Maya là số 13. Tài liệu Popol Vuh cho rằng loài người đang sống trong kỷ nguyên thứ tư, bắt đầu sau kỷ nguyên thứ ba diệt vong ngày 11/8/3114 TCN, sau khi một chu kỳ lớn với 13 baktun kết thúc. Do đó, tài liệu trên tin rằng một sự kiện tương tự sẽ xảy ra vào ngày 21/12/2012 tới đây. Tuy vậy, theo quy tắc làm lịch, số lượng baktun sẽ tiếp tục tăng cho tới 20 để hoàn thành một piktun.

Mặt khác, nền văn minh Maya diệt vong vào thế kỷ XVI và bộ lịch này không còn được sử dụng. Với thời gian tồn tại và phát triển chưa tới 2.000 năm, các quan niệm trên vẫn chỉ là niềm tin, phỏng đoán. Trong bối cảnh một nền văn minh châu Mỹ bị cô lập với phần còn lại của thế giới, chưa tiếp cận với khoa học kỹ thuật tiên tiến mà nặng về tôn giáo thần bí, thì niềm tin đó không có cơ sở khoa học cả về thời điểm năm 3114 TCN hay năm 2012 này. Nếu nền văn minh Maya còn tồn tại, chắc họ sẽ chờ đợi ngày 21/12 tới đây như một ngày Tết mà 394 năm mới có một lần, nhưng đơn thuần chỉ là sự kết thúc của một ngày cũ và bắt đầu một ngày mới.

Sự thẳng hàng của các hành tinh

Theo tin đồn, các hành tinh trong hệ mặt trời xếp thẳng hàng với nhau và lực hấp dẫn của chúng sẽ cộng hưởng và gây ảnh hưởng tới chuyển động của trái đất.

Hệ mặt trời có 8 hành tinh và xác suất cả 8 hành tinh bất kỳ thẳng hàng vô cùng bé. Tiến sĩ Donald Luttermoser, Đại học East Tennessee, Mỹ tính toán rằng tất cả các hành tinh, từ sao Thuỷ tinh tới sao Diêm vương (giờ thành hành tinh lùn) sẽ thẳng hàng tuyệt đối mỗi 8,6.10 lũy thừa 46 năm (86 tỷ tỷ tỷ tỷ tỷ năm), một con số lớn hơn nhiều lần 13,7 tỷ năm tuổi của vũ trụ.

 

Mô phỏng vị trí thực của 5 hành tinh chính vào ngày 21/12, thực tế không có chuyện các hành tinh thẳng hàng. Ảnh: abovetopsecret.com.

Trong lịch sử, ngày 4/2/1962, mặt trăng, mặt trời và các hành tinh từ sao Thuỷ tới sao Thổ ở gần nhau không quá 17 độ trên bầu trời. Lần tiếp theo sự kiện này xảy ra sẽ là năm 2.438. Vào 21/12/2012, không hề có sự thẳng hàng của các hành tinh như trên.

Tuy nhiên, nếu giả thiết, tất cả các hành tinh cùng thẳng hàng về một phía đi chăng nữa, thì liệu có ảnh hưởng gì tới trái đất?

Mặt trời và mặt trăng có lực hấp dẫn đủ lớn và gần tương đương nhau để gây nên thuỷ triều trên trái đất, nhưng đó là bởi mặt trời quá lớn còn mặt trăng quá gần chúng ta. Lực hấp dẫn giảm theo bình phương khoảng cách, các hành tinh lại ở quá xa nên không đủ lớn để gây tác động đáng kể nào lên trái đất. Theo tính toán, sao Mộc – hành tinh lớn nhất trong hệ mặt mặt chỉ tác động một lực bằng 1% so với mặt trăng. Trong khi đó, trong một tháng âm lịch, mặt trăng thay đổi khoảng cách với trái đất liên tục, và lực thuỷ triều do đó dao động tới 25%, quá lớn so với sự thay đổi kia.

Cũng có ý kiến cho rằng, sự thẳng hàng các hành tinh này ảnh hưởng tới mặt trời. Chúng ta phải biết rằng, mặt trời chiếm tới 99.86% tổng khối lượng hệ mặt trời, so với nó tất cả các vật thể còn lại đều quá nhỏ bé, cho nên dù thẳng hàng hay không thì tương tác từ tất cả các vật thể còn lại tới mặt trời là vô cùng nhỏ và không thể ảnh hưởng gì tới hoạt động vốn có của nó.

Tuy vậy, các hành tinh vẫn “thẳng hàng” nếu nhìn từ trái đất. Đây là hiện tượng thiên văn thường gặp và được biết từ thời cổ đại.

Do hệ mặt trời hình thành từ một đám khí bụi hình đĩa, nên các hành tinh có quỹ đạo gần trùng nhau, dường như nằm trên cùng một mặt phẳng. Nếu lấy mặt phẳng quỹ đạo của trái đất làm chuẩn (mặt phẳng Hoàng đạo) thì các hành tinh di chuyển trên bầu trời rất gần với đường đi của mặt trời hàng năm (đường Hoàng đạo).

Vì vậy, nếu quan sát từ trái đất sẽ thấy các hành tinh thường xếp thẳng hàng trên bầu trời. Tuy nhiên, trong không gian, các hành tinh này không hề thẳng hàng mà hình ảnh trên chỉ là do hướng quan sát của chúng ta là từ trái đất.

 

 

Nhiều người tin vào ngày tận thế sắp tới hệ mặt trời đi qua mặt phẳng Ngân Hà, những cơn bão từ khổng lồ “đổ bộ” xuống trái đất, gây nên thảm họa kinh hoàng, nhưng thực tế sẽ không phải như vậy.

 

Đường gấp khúc là số liệu quan trắc về số vết đen trên bề mặt mặt trời, hai đường cong là biên trên và dưới theo dự báo mới nhất vào tháng 12/2012. Ảnh: NASA.

Bão từ

Nhiều dự đoán rằng, càng gần thời điểm 21/12 sẽ có những cơn bão từ khổng lồ “đổ bộ” xuống trái đất. Họ cho rằng các trận bão từ đó mạnh nhất trong vòng 100 năm qua, kèm lời cảnh báo chúng sẽ phá hỏng toàn bộ mạng lưới điện, xóa sổ các đường dây điện tín trên quy mô lớn…

Trong các tin đồn về ngày tận thế, đây có lẽ là kịch bản có cơ sở nhất. Liệu đó có là sự thật?

Bão từ là những nhiễu loạn trong từ trường trái đất gây ra bởi gió mặt trời (các hạt mang điện đến từ hoạt động của mặt trời). Những hạt mang điện này tương tác và bị làm lệch hướng bởi từ trường trái đất tạo thành từ quyển. Chính từ quyển bảo vệ chúng ta khỏi những hạt năng lượng cao đến từ Mặt Trời.

Tuy nhiên, vào thời điểm mặt trời hoạt động mạnh, mật độ các hạt năng lượng cao đến từ mặt trời tăng lên rất lớn. Vì vậy, chúng có thể làm xáo trộn từ quyển trái đất, một số hạt có thể xuyên qua bức tường bảo vệ này đi vào khí quyển gây ra hiện tượng cực quang ở hai cực. Bão từ có tác hại nhất định tới mạng lưới điện, thông tin liên lạc và sức khoẻ con người, nhất là người bị bệnh tim mạch.

Bão từ hoạt động theo chu kỳ khoảng 11 năm. Mỗi khi mặt trời hoạt động mạnh, nhiều vết đen sẽ xuất hiện trên bề mặt của mặt trời hơn so với bình thường. Vào năm 2000 và 2001, bão từ đạt cực đại; lần cực đại tiếp theo sẽ trở lại vào năm 2012 và 2013. Tuy vậy, lần cực đại này lại được dự báo là sẽ yếu hơn so với hai năm 2000 và 2001.

Bão từ là hiện tượng thiên nhiên bình thường, có tính chu kỳ hàng tỷ năm nay, nên rõ ràng sẽ không có ảnh hưởng nào lớn bất thường vào ngày 21/12 tới.

Trái đất đảo trục

Tin đồn cho rằng các tác động từ ngoài vũ trụ sẽ làm Trái đất bị đảo trục, trong đó có trục tự quay và trục từ trường. Tuy nhiên, sự đảo ngược trong chiều quay của Trái đất là không thể.

Cực Bắc từ thay đổi từ năm 1831 đến 2001 với tốc độ khoảng 10 km mỗi năm tại khu vực bắc Canada. Ảnh: NASA.

Hành tinh chúng ta luôn quay theo một trục cố định, từ tây sang đông. Các tác nhân làm trục quay đổi hướng trong không gian đều mang tính lâu dài và có quy luật. Theo đó, trục quay của trái đất cũng quay trong không gian vẽ thành một mặt nón (hiện tượng tiến động) và dao động theo đường quay đó (hiện tượng chương động). Một chu kỳ tiến động khoảng 25.800 năm bởi lực hấp dẫn của mặt trăng và mặt trời. Hai hiện tượng trên không ảnh hưởng đáng kể tới sự sống trên trái đất, dù quay nhưng trục trái đất vẫn nghiêng 23,5 độ so với quỹ đạo, bốn mùa vẫn ổn định.

Một hiện tượng khác là thay đổi trục từ trường. Cực từ của trái đất không trùng với các cực địa lý mà có sự dịch chuyển. Bằng việc khảo sát các lớp đá dưới đáy biển, giới khoa học chứng minh trái đất trong quá khứ nhiều lần đảo trục từ và gần nhất cách đây 780 nghìn năm. Trước đó, khi sự sống hình thành trên trái đất, rất nhiều lần đảo cực từ diễn ra. Tuy vậy, sự sống vẫn tồn tại và phát triển bình thường đến ngày nay.

Từ trường trái đất hình thành chủ yếu do lớp lõi ngoài trong tâm trái đất, cấu tạo chủ yếu bằng sắt nóng chảy. Lớp này vận động làm từ trường (do đó là cực từ) biến đổi không ngừng nhưng hết sức chậm. Sẽ không có một sự đảo cực bất thường vào 21/12 tới.

Hệ Mặt trời đi qua mặt phẳng Ngân Hà

Những người tin vào ngày tận thế cho rằng, hệ mặt trời sẽ đi qua mặt phẳng chính của Ngân Hà, nơi bị cho là có các tác động khủng khiếp từ lực hấp dẫn của các ngôi sao trong Ngân Hà.

Ngân Hà bao gồm hàng trăm tỷ ngôi sao, trong đó có mặt trời. Ban đêm, với điều kiện quan sát lý tưởng, Ngân Hà là một dải sao mờ chạy dài vắt ngang qua bầu trời. Tâm Ngân Hà nằm ở chòm sao Cung Thủ (Sagittarius), cách trái đất 28.000 năm ánh sáng, nơi có một hố đen khổng lồ nặng gấp hơn 4 triệu lần mặt trời

Toàn bộ Ngân Hà tự quay và mặt trời mất khoảng 230 triệu năm để quay hết một vòng Ngân Hà, mỗi vòng nó dao động lên xuống quanh mặt phẳng chính của Ngân Hà khoảng 3 lần. Tức là cứ khoảng 33 triệu năm, mặt trời lại đi qua mặt phẳng này. Các nhà khoa học từng phỏng đoán chu kỳ dao động này trùng khớp với sự biến đổi khí hậu và các cuộc đại tuyệt chủng sinh vật trên trái đất. Tuy nhiên, theo nghiên cứu quan trắc mới đây, họ đã bác bỏ giả thuyết trên.

Hiện nay, hệ Mặt Trời cách mặt phẳng đó khoảng 50 năm ánh sáng chứ không phải đi qua nó vào ngày 21/12 tới. Tuy vậy, ngày 21/12 là ngày đông chí. Lúc đó mặt trời sẽ đi qua chòm sao Cung thủ trên đường hoàng đạo, đúng vị trí tâm Ngân Hà. Điều này không phải hiện tượng lạ vì hàng năm vị trí của mặt trời đều như thế